Serwis Baza Mazak umożliwia przeszukiwanie bazy danych zgromadzonych w ramach projektu.

Aby rozpocząć...

Aby rozpocząć wyszukiwanie, należy, używając alfabetu SAMPA, wpisać w pole „szukaj”:

  • wybraną samogłoskę,
  • wybraną grupę głosek (np. sylabę),
  • wybrany wyraz,
  • kilka wybranych samogłosek / grupę głosek / wyrazów, które należy oddzielić od siebie spacjami,
a następnie wcisnąć zielony przycisk z lupą lub przycisnąć klawisz „enter”.

Na przykładach:

  • Wpisanie w pole „szukaj” samogłoski a spowoduje wyświetlenie wykresu obrazującego wszystkie głoski a występujące w zebranych tekstach gwarowych i poddane analizie akustycznej.
  • Wpisanie w pole „szukaj” wszystkich samogłosek ustnych oddzielonych spacjami (a e i o u I) spowoduje wyświetlenie wykresu obrazującego wszystkie samogłoski występujące w zebranych tekstach gwarowych i poddane analizie akustycznej.
  • Wpisanie w pole „szukaj” frazy ka ga spowoduje wyświetlenie wykresu z danymi dotyczącymi wystąpień samogłoski a po głoskach k i g (np. w wyrazach kazdI, truskafki, angaZuje).

Dalsze analizy

Wybrane zapytanie można modyfikować poprzez użycie filtrów wymienionych pod wykresem, po lewej stronie.

Samogłoski

Wpisane zapytanie można zawęzić, rozszerzyć lub zmienić poprzez zaznaczenie pola lub pól przy wybranych samogłoskach.

Kontekst

Filtr kontekstowy pozwala na określenie kontekstu lub kontekstów, w których ma występować analizowana samogłoska. W tym celu należy zaznaczyć odpowiednie pole lub pola obok nazw kontekstów. Opis kontekstów znajduje się w zakładce „Metodologia badań”.

Akcent

Analizę można zawęzić do samogłosek akcentowanych lub do samogłosek nieakcentowanych poprzez wybór odpowiedniej opcji w rozwijanym pasku wyboru.

Płeć informatora

Domyślnie na wykresie wyświetlane są wyniki dotyczące samogłosek wyekscerpowanych z tekstów wszystkich informatorów. Analizę można jednak ograniczyć do głosów męskich lub kobiecych poprzez wybór odpowiedniej opcji w rozwijanym pasku wyboru.

Wiek informatora

Zakres wyświetlanych wyników można zawęzić do samogłosek występujących w mowie informatorów z określonej grupy wiekowej. Możliwe jest podanie wybranego przedziału wiekowego informatorów (należy w tym celu wpisać wartości zarówno w polu „od”, jak i w polu „do”) lub wybór ograniczenia jednostronnego (należy w tym celu wpisać wartość w jednym z pól – „od” lub „do”).

Region

Aby wyselekcjonować dane dotyczące jednego z 10 badanych regionów, należy wybrać jego nazwę w rozwijanym pasku wyboru.

Wykształcenie

Można również ograniczyć zakres prezentowanych wyników do samogłosek wymawianych przez informatorów o określonym wykształceniu. W tym celu należy w rozwijanym pasku wyboru zaznaczyć odpowiedni poziom wykształcenia informatora.

Po wybraniu odpowiednich kryteriów filtrowania należy nacisnąć klawisz „enter” lub przycisk „Filtruj”.

Sposób prezentowania danych

Wyniki odpowiadające wskazanemu zapytaniu wyświetlane są w postaci wykresu, na którym poszczególne samogłoski są oddawane jako punkty o współrzędnych odpowiadających wartościom F1 (oś X) i F2 (oś Y) danej samogłoski.

Pod wykresem wyświetla się lista nagrań, z których wyekscerpowano samogłoski widniejące na wykresie. Wybrane nagranie można odsłuchać po kliknięciu przycisku ze znakiem „odtwórz”. Nagranie jest przetranskrybowane w alfabecie SAMPA, a pod nim widnieją dane informatora.

Zamiast listy nagrań można wyświetlić wyniki wyszukania w formie tabelarycznej. W tym celu należy kliknąć na napis „Tabela”, znajdujący się pod wykresem. Aby powrócić do listy nagrań, należy kliknąć na napis „Nagrania”.

Dane wyświetlane w tabeli można sortować i filtrować ze względu na wszystkie określone w tabeli kryteria. Aby posortować dane rosnąco względem danego kryterium, należy nacisnąć strzałkę w górę przy odpowiednim nagłówku. Aby posortować dane malejąco, należy nacisnąć strzałkę w dół przy odpowiednim nagłówku.

Opcje filtrowania danych w tabeli są dostępne po najechaniu na pasek pomiędzy nagłówkami tabeli a pierwszym wersem z wynikami. W polach dotyczących danych liczbowych można podać konkretną wartość, przedział wartości (np. w polu „wiek”: 70 – 82, aby wyświetlić wyniki dotyczące informatorów między 70 a 82 r.ż.) lub jednostronne ograniczenie wartości (np. w polu „F1”: <700, aby wyświetlić wyniki, w których wartość F1 jest mniejsza niż 700). W polach tekstowych można wpisać pożądany tekst (np. wpisanie w polu „słowo”: pSISwa powoduje wyświetlenie wyników dotyczących tylko słowa pSISwa, natomiast wpisanie w polu „słowo”: SIS powoduje wyświetlenie wszystkich słów, w których występuje ta grupa głosek, m.in. pSISwa, fSIStko, fSIStkim).

Kliknięcie przycisku „Aktualizuj wykres” sprawi, że na wykresie wyświetlone zostaną tylko te wyniki, które odpowiadają kryteriom określonym w tabeli.

Opcje wykresu i statystyka

Wykres składa się z punktów, spośród których każdy obrazuje wybraną realizację samogłoski. Kolory punktów odpowiadają samogłoskom (zgodnie z legendą). Po najechaniu myszką na wybrany punkt pojawia się informacja, na którą składa się wyraz zawierający analizowaną samogłoskę z pogrubioną samogłoską (szczególnie pomocne, gdy w wyrazie dana samogłoska występuje dwa razy) oraz wartości formantów charakteryzujących tę realizację. Samogłoska obrazowana przez wskazany punkt podświetla się również na czerwono w transkrypcji nagrania, w którym występuje.

Wykres można przybliżać i oddalać za pomocą rolki myszy. Pozycja kursora myszy wyznacza środek przybliżanego obszaru.

Po kliknięciu przycisku „Opcje wykresu i statystyka” wyświetlane zostają informacje dotyczące liczebności samogłosek znajdujących się na wykresie, a także dotyczące cech zbioru wartości formantów, tj. minimum, maksimum, średnia, mediana, odchylenie standardowe.

Użytkownik może zdecydować, czy jest zainteresowany wyświetlaniem:

  • punktów obrazujących wszystkie realizacje (w tym celu wystarczy pozostać przy domyślnej opcji „Pokaż wszystkie punkty”),
  • punktów obrazujących średnie wartości w badanych zbiorach (w tym celu należy wybrać opcję „Pokaż średnie punkty”),
  • punktów obrazujących mediany wyników (w tym celu należy wybrać opcję „Pokaż mediany punktów”).

Porównywanie

Z wynikami analiz akustycznych badanych samogłosek można się zapoznać również w perspektywie porównawczej. W tym celu należy określić kryteria pierwszego z porównywanych zbiorów danych poprzez zastosowanie opcji filtrowania opisanych w punkcie „2. Dalsze analizy”. Następnie należy kliknąć napis „Porównaj” znajdujący się na dole formularza z kryteriami filtrowania. W ten sposób uzyskuje się dostęp do kryteriów filtrowania drugiego zbioru danych do porównania. Po wybraniu odpowiednich kryteriów należy kliknąć przycisk „Porównaj” na dole formularza. Porównanie zostanie zobrazowane na wykresie – punkty dotyczące pierwszego zbioru będą miały postać graficzną kółek o ciemniejszym odcieniu, a punkty dotyczące drugiego zbioru będą miały postać graficzną trójkątów o jaśniejszym odcieniu.

Na przykładach:

  • Jeśli w polu filtrowania dotyczącym pierwszego zbioru wybierzemy region Mazowsze bliższe, a w polu filtrowania dotyczącym drugiego zbioru wybierzemy region Mazowsze dalsze, uzyskamy porównanie pełnego repertuaru samogłosek pochodzących z tekstów informatorów z Mazowsza bliższego z pełnym repertuarem samogłosek pochodzących z tekstów informatorów z Mazowsza dalszego.
  • Jeśli w polu filtrowania dotyczącym pierwszego zbioru wybierzemy samogłoskę e, płeć informatora określimy jako Kobieta i jako region wskażemy Mazowsze bliższe, a w polu filtrowania dotyczącym drugiego zbioru również wybierzemy samogłoskę e, płeć informatora określimy jako Kobieta, natomiast jako region wskażemy Mazowsze dalsze, uzyskamy porównanie kobiecych realizacji samogłoski e pod kątem zróżnicowania regionalnego.
  • Jeśli w polu filtrowania dotyczącym pierwszego zbioru wybierzemy samogłoskę o, wskażemy kontekst obustronnie sonorny nosowy, płeć informatora określimy jako Kobieta, wiek informatora zawęzimy do przedziału powyżej 70 lat, a jako region wskażemy Kurpie, natomiast w polu filtrowania dotyczącym drugiego wybierzemy samogłoskę u, wskażemy kontekst obustronnie twardy, płeć informatora określimy jako Kobieta, wiek informatora zawęzimy do przedziału poniżej 30 lat, a jako region wskażemy Podlasie, uzyskamy zestawienie realizacji samogłoski o w kontekście obustronnie nosowym w wykonaniu starszych kobiet z Kurpiów z realizacjami samogłoski u w kontekście twardym, w wykonaniu młodych kobiet z Podlasia.